دانش آموزانی که قبل از 18 سالگی و قبل از فراغت در مقطع متوسطه ، به خارج از کشور رفته و به تحصیل اشتغال یافته و بموقع اقدام به اخذ معافیت تحصیلی نمایند می توانند تا پایان تحصیلات دکترا از معافیت تحصیلی استفاده کنند.
در صورتی که مشمولان بعد از سن مشمولیت یا فراغت در مقطع متوسطه ، تصمیم به ادامه تحصیل در خارج از کشورداشته باشند باید پس از فراغت در مقطع کارشناسی و اخذ پذیرش از دانشگاههای مورد تائید وزارت علوم یا وزارت بهداشت با اخذ معافیت تحصیلی از وظیفه عمومی به تحصیل در خارج از کشور ادامه دهند.
مشمولانی که مرتکب غیبت نشده باشند با موافقت وظیفه عمومی و سپردن وثیقه می توانند بطور موقت و با مدت محدود از کشور خارج شوند.
مشمولانی که دارای معافیت تحصیلی بوده و به تحصیل اشتغال دارند برای خروج از کشور علاوه بر موافقت وظیفه عمومی باید موافقت دانشگاه محل تحصیل خود را نیز اخذ نمایند و مشمولانی که فارغ التحصیل شده یا از ادامه تحصیل انصراف داده و در مهلت معرفی قرار دارند با اخذ برگ اعزام می توانند با مجوز وظیفه عمومی از کشور خارج شوند.
مشمولان خدمت وظیفه عمومی می توانند خدمت سربازی خود را به صورت امریه در سازمانهای دولتی سپری نمایند ، برای خدمت به صورت امریه مشمولان باید دارای برگ اعزام باشند و نام آنان یک ماه قبل از اعزام به وظیفه عمومی اعلام شده باشد .
سربازانی که به صورت امریه خدمت می کنند باید به مدت 24 ماه سربازی کنند و در طول مدت خدمت نمی توانند از کسر خدمت استفاده کنند .
مشمولانی که با دارا بودن مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر و ثبت اطلاعات در سایت سینا بر اساس مقررات بنیادملی نخبگان به عنوان نخبه شناخته شده و به بنیاد نخبگان نیروهای مسلح شوند می توانند با انجام یک پروژه تحقیقاتی در نیروهای مسلح یا سازمانهای دولتی و گذراندن دوره آموزش نظامی ، کارت پایان خدمت دریافت نمایند .
همچنین نخبگانی که عضو موثر سازمانهای دانش بنیان باشند بر اساس سهمیه شرکتهای مذکور می توانند خدمت سربازی خود را به صورت امریه یا انجام پروژه سپری نمایند.
دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا می توانند با مراجعه به مراکز تحقیقاتی نیروهای مسلح و اخذ پروژه تحقیقاتی بنا به رای هیئت داوران از 2 ماه و حداکثر 9 ماه کسر خدمت استفاده نمایند .
سربازان در صورت دارا بودن شرایط می توانند از کسر خدمت استفاده کنند که اهم موترد کسر خدمت شامل موارد زیر است :
به ازای هر فرزند و حداکثر تا سه فرزند 3 ماه
سابقه بسیج فعال حد اکثر 6 ماه
ایثارگری والدین کمتر از نصاب معافیت به ازای هر ماه 12 روز
مشمولانی که به سربازی می روند در ابتدای خدمت به مرکز آموزش اعزام و پس از طی دوره آموزش نظامی برای ادامه خدمت در یگانهای نیروهای مسلح تقسیم می شوند .
سربازان با توجه به مدرک تحصیلی و نمرات کسب شده در دوره آموزش به درجات ذکر شده در قانون نائل می شوند و خدمت خود را با همان درجات به پایان می رسانند .
در حال حاضر مدت خدمت سربازی در نیروهای مسلح 21 ماه است که متناسب با خدمت در مناطق محروم و بد آب و هوا 19 ماه و در مناطق جنگی و امنیتی 18 ماه است.
در قانون خدمت وظیفه عمومی و همچنین قانون جامع حمایت از معلولان ، امتیازاتی را برای مددجویان یا خانواده های تحت پوشش سازمانهای بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی پیش بینی نموده که بعضا اصول مندرج در مقررات مربوط به کفالت مانند تنها پسر بودن را نقض می کند و لذا مشمولانی که دارای شرایط باشند می توانند از سربازی معاف شوند .
برخی معافیتهای مددجویان به قرار زیر است:
1 – یکی از پسران خانواده ای که پدر یا مادر معلول بوده و یا دو فرزند معلول در خانه داشته باشند
2 – تنها پسر خانواده هایی که دارای سه دختر می باشند
3 – یکی از پسران مادران فاقد شوهر
4 – مشمولانی که دارای فرزند معلول باشند
5 – مشمولانی که دارای همسر معلول می باشند
معافیت تحصیلی :
برای آنکه سربازی مانع ادامه تحصیل مشمولان نشود، در قانون خدمت وظیفه عمومی پیش بینی شده تا زمانی که مشمولان با رعایت شرایط تحصیل کنند به سربازی اعزام نمی شوند ولی باید توجه داشت که معافیت تحصیلی نوعی معافیت موقت است و مشمولان پس از اتمام تحصیل باید برای رسیدگی به مشمولیت و بهره مندی از معافیتهای ذکر شده در قانون یا اعزام به سربازی خود را معرفی نمایند .
دانش آموزان تا پایان 20 سالگی
کاردانی 5/2 سال
کارشناسی ناپیوسته 3 سال
کارشناسی پیوسته 5 سال
کارشناسی ارشد پیوسته 6 سال
کارشناسی ارشد نا پیوسته 3 سال
دکترای تخصصی (p.h.d) 6 سال
دکترای پزشکی 8 سال
معافیت عفو رهبری یا معافیت سنی
معافیت عفو رهبری یا بخشودگی سنی با توجه به اینکه عده قابل توجهی از مشمولان در زمان جنگ از رفتن به سربازی خودداری کردند و زیاد شدن تعداد غایبان مشکلاتی را برای آنان و نیروهای مسلح ایجاد می کرد در سال 82 با تصویب رهبری و عفو مشمولان غایب مقرر شد افراد با لحاظ مدرک تحصیلی از این معافیت استفاده کنند .
دارندگان تا مدرک تحصیلی کارشناسی متولدین تا پایان 1354
دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد متولدین تا پایان 1352
دارندگان مدرک پزشکی متولدین تا پایان 1344
در دهه 70 که نیروهای مسلح با سرباز مازاد مواجه بودند تصمیم گرفتند تا با لحاظ امتیاز برای کسانی که در جبهه حضور داشتند یا به اسارت دشمن درآمده و یا در راه اهداف انقلاب اسلامی جانباز شده اند فرزندان آنان را از خدمت سربازی معاف کنند که با تصویب رهبری به اجرا گذاشته شد و نهایتا درسال 90 با اصلاح موادی از قانون خدمت وظیفه عمومی امتیازات ایثارگران به عنوان قانون تصویب شد .
فرزندان مشمول ایثارگران ( پدر یا مادر مشمول) در شرایط زیرمی توانند از معافیت استفاده کنند :
